Ticari hayatımızda en çok gerekli olan mali mevzuat ve pratik bilgiler

(BİLGİ AMAÇLI OLUP GÜNCELLİĞİNİ KONTROL EDİNİZ)

 1- Binek Oto Alış KDV’si

Binek oto alışında ödenen KDV doğrudan gider yazılabilir veya maliyete eklenebilir. Ama hiçbir şekilde indirim konusu yapılamaz. Jeep’ler ve insan taşımada kullanılan panelvan tipi taşıtlar da bu kapsamdadır.

2- Binek Oto Amortismanı
Binek Oto amortismanlarında kıst uygulama yapılmalıdır. Yani alış tarihi ile dönem sonu arasındaki ay sayısına isabet eden amortisman gider yazılabilir.

3- Diğer Araç Amortismanları ve KDV’si
Binek oto dışındaki araç alımlarında ödenen KDV indirim konusu yapılabilir. Ayrıca bunların amortismanlarında da tarihi ne olursa olsun tam amortisman ayırma olanağı bulunmaktadır.

4- Fiat-Doblo Kargo Türü 4-5 Oturma Yerli Araçların KDV’si İndirilebilir Mi?
İndirilemez. (KDV Sirküler No.10)

5- Ticari Araç Sonradan Binek Otoya Dönüştürülürse KDV İndirimi Ne Olur?
Fabrika çıkışı kapalı kasa kamyonet olarak imal edilen Fiat, Doblo, Kargo, Peugeot, Partner vb. araçlara koltuk eklenerek ruhsatının binek oto olarak değiştirilmesi durumunda daha önce indirilmiş olan KDV, bu kez beyannamede ilave edilen KDV’ye eklenerek düzeltilir. Bu KDV gider yazılabilir.(KDV Sirküleri 2004/10)

6- Motorlu Taşıt Vergisi İle Taşıt Alım Vergisinin Gider Yazılabilme Durumu
Binek otolar için ödenen MTV gider yazılamaz. Diğer araçlarda ise kabul edilebilir bir giderdir. Taşıt alım vergisini ise maliyete eklemek ya da gider yazmak olanağı vardır.

7- Alınan Araca Ait ÖTV Gider Yazılabilir Mi?
Alınan araca ait ÖTV maliyete de konabilir, gider de yazılabilir.

8- Motosiklet Alışında Ödenen KDV İndirilebilir Mi?
İndirilebileceğini düşünüyoruz. Çünkü yasada binek oto tanımı vardır. Motosikletlerden hiç söz edilmemektedir.

9- Aralık Ayında Tüketilen Ancak Faturası Ocak Ayında Gelen Elektrik, Doğalgaz, Su Faturalarının KDV’si
Bu şekilde gelen elektrik, doğalgaz ve su faturalarında KDV faturanın ait olduğu ayda indirilecektir.

10- Ödeme Tarihi Ocak’a Sarkan Elektrik, Su, Doğalgaz Faturaları
Bu tür faturalarda ödeme tarihi değil fatura tarihi baz alınacaktır. Fatura hangi yıla aitse o yılın gideri olarak kabul edilir ve KDV’si indirilir.

11- Elektrik, Su, Telefon Bedellerine Ait Gecikme Zamları
Telefon, su, elektrik bedellerinin zamanında ödenmemesinden doğan gecikme zamları işle ilgili olarak sözleşmeye göre ödenen tazminat olarak değerlendirilerek gider yazılabilir. Ayrıca bunların KDV’si de indirilebilir.

12- Fatura Düzenleme Haddi
2010 yılında uygulanacak fatura düzenleme sınırı 680 TL ’dir.

13- Amortisman Ayırma Haddi
01.01.2010’dan sonra alınan ve değeri 680 TL ’yi aşmayan alet-edevat-mefruşat ve demirbaşlar için amortisman ayırma zorunluluğu yoktur. Bunlar doğrudan gider yazılabilir.

14- Çalışanlara İş Yerinde Hazırlanıp Verilen Yemek İçin Alınan Malzeme Bedellerinde Gider Yazma Konusunda Bir Sınırlama Var Mı?
Sınırlama yoktur. İş yerinde yemek yapılıyorsa bunun için alınan malzemelerin bedelleri tümüyle gider yazılabilir.

15- Sabit Değerler İçin Alınan Kredilerin Faizleri
Örneğin satın alınan taşıt için kredi kullanılmışsa, bu kredinin taşıtın alındığı yıl ödenecek faizleri maliyete atılacaktır, izleyen yıllar ödenecek faizleri ise gider yazmak ya da maliyete atmak serbesttir.

16- Götürü Gider
İhracatçı firmalar, ihracat hâsılatının (döviz hâsılatı) binde beşini geçmemek üzere götürü gider ayırabilirler. Yıl içinde gider hesaplarında izlenen bu tür harcamalar yılsonunda 690 hesabına aktarılır. Bu giderlerin azami haddi aşan kısmı varsa KKEG yazılır.

17- Sevk İrsaliyeleri
Sevk irsaliyelerinde çok karşılaşılan sorunlardan ikisi sevk irsaliyesinin tek nüsha kesilmesi ve tarih yazılmamasıdır. Bu konuda sık sık yoklama memurlarınca kesilen özel usulsüzlük cezalarına muhatap olunmaktadır. Danıştay 4.Dairesi bu iki konunun şekil noksanlığı olduğu ve belgenin hiç düzenlenmemiş sayılmayacağı kararlarını vermiştir. Bu şekildeki cezalarla karşılaşılması durumunda dava açılmalıdır.

18- İndirimli Orana Tabi İşlemlerde Alt Sınır
2010 için 13.300 TL ’dir.

19- Yurtdışı Çıkış Yasağı Getiren Borç Tutarı
100.000 TL  (6-6-2008’den bu yana)

20- Yıllık Beyannameye Ait DV
Yıllık beyanname için ödenen DV gider yazılmaz. (Özelge 22.03.2008/13506)

21- Evini Satanların GV
Aldığı evi edinme tarihinden başlayarak 4 yıl içinde satanların (1 Ocak 2007’den sonra ev alanlar 5 yıl içinde) elde ettikleri kazanç Değer Artış Kazancı sayılır ve vergilenir. Kazancın saptanmasında maliyet bedeli, satılan ay dışında aylık ÜFE oranına göre arttırılarak belirlenir.

22- Şirketlerin 2010 Yılında Yapacakları Gayrimenkul Satışları
Şirketler 2010 yılında aktife kayıtlı gayrimenkul satışı yaparlarsa satış kazancının % 5’i kadar KV öderler. KDV ise hiç ödenmez.

Koşulları
- Satılan Gayrimenkul en az 2 tam yıl aktifte kayıtlı olmalı
- Gayrimenkul ticareti ile uğraşılmamalı
- Gayrimenkul devir ve teslimi satış suretiyle yapılmalı
- Satış kazancı 5 yıl süreyle ayrı bir fon hesabında tutulmalı ya da sermayeye eklenmeli

23- YMM Rapor Hadleri
a-İhracatta ve ihraç kayıtlı satışlarda KDV iadesi: 4000 TL.’yi aşan nakit iadelerde YMM Raporu zorunlu, 306,000 TL. nı aşan iadelerde Tam Tasdik zorunlu

b-Deniz,hava demiryolu taşıma araçları ile ilgili istisnadan doğan KDV İadesi (KDVK.13/a-b-c-e-f):
  -13/a ve c de alt sınır 200 TL.
  -13/b de alt sınır 4000 TL.
c-Teşvik belgeli makine satışlarından doğan iadelerde (KDVK.13/d): 4000 TL.’yi aşan nakit iadelerde YMM     Raporu zorunlu, 306,000 TL.nı aşan iadelerde tam tasdik zorunlu                    
d-İndirimli oranlı işlemlerden doğan yıllık iadeler :Alt sınır 4000 TL., 610,000 TL.nı aşan iadelerde tam tasdik zorunlu
e-İndirimli oranlı işlemlerden doğan aylık mahsuben iadeler: Tamamen mahsup koşulu var. Tam tasdik üst sınırı yok. Ancak mahsuptada YMM raporu zorunlu

24- Kesinti Yolu ile Ödenen Vergilerin İadesi
YMM raporu ile 100.000 TL.lik kısma kadar alınabilir.100.000 TL’nin üstü vergi incelemesine tabidir.

25- Form Ba ve Form Bs ile Bildirilecek Tutarlar
Aylık KDV hariç 5000 TL.yi geçen faturalar bildirilecektir.Düzenlenen formlar izleyen ayın 1.gününden başlayarak son günün akşamına kadar verilebilir.

26- Temettü İkramiyesi Dönem Bittikten Sonra da Uygulanabilecek Bir Olanaktır.
Karşılık ayırmak suretiyle giderleştirilebilir. Temettü ikramiyesi dağıtma kararı 2010’de alınsa, dağıtılarak ücret sayılan bu tutarların vergileri 2010 yılında tahakkuk tarihi itibarıyla beyan edilip ödendiği halde 2009 kurum matrahından indirilebilir. Ödemeler en geç KV beyannamesi verme tarihine dek yapılacaktır.

27- Geç Gelen Faturalar
2009 tarihli olup da 2009 Aralık KDV beyanından sonra gelen faturalar ve KDV’si konusunda Maliye Bakanlığı 2 adet özelge vermiştir. (25.01.2006/431 ve 24.12.2003/8141 sayılı) Buna göre mali idare, geç gelen faturanın KDV’sinin yerine göre maliyet yada gider olarak dikkate alınabileceğini belirtmektedir. Böylece 2010 yılında geçmiş yıl gideri olarak kayda alınacak olan geç gelen fatura tutarı 2009 yılına ait Kurum Beyannamesinde diğer indirimler satırında indirim olarak dikkate alınabilir. Bu suretle 2009 vergisinin hesabında KDV Dahil Tutar gider olarak dikkate alınabilir.  

28- Hızlandırılmış Amortisman
Aktife yeni giren sabit değerlere hızlandırılmış amortisman uygulanabilir. Bu durum normal amortismanın 2 katını uygulama olanağı verir. Böylece ilk yıllarda daha fazla indirim sağlanır.

29- Sahte Faturaya Karşı Uyarı
- Mal ve hizmet aldığınız yerlerden emin olunuz.
- Ödemeleri ya resmi çekle yada banka havalesi ile yapınız. Çeklerin üzerine karşı firmanın vergi dairesi ile vergi nosunu yazınız. Çekin bir fotokopisini saklayınız.
- Taşeron ve komisyoncuların firmanız adına fatura almasına engel olunuz. Faturaların doğrudan mal/hizmet alınan yerlerden alınması önemlidir.

30- Şüpheli Alacaklar
Şüpheli alacak varsa gecikmeden dava, icra safhasına geçilmelidir. Bu suretle düzenlenmiş ama bedeli alınamamış faturanın vergi yükü gider yazılmak suretiyle sıfırlanır. (KDV Dâhil)

31- Yurtdışından Olan Alacakların Şüpheli Alacak ya da Değersiz Alacak Sayılabilmesi Konusundaki Maliye Bakanlığı Özelgesi
Tarih:16.02.2009 Sayı : 243

Yurtdışı alacağın değersiz alacak sayılabilmesi için ya bir yargı kararı ya da kanaat verici bir belge olmalıdır.

Yurtdışı alacak için şüpheli alacak karşılığı ayrılabilmesi için ancak yurtdışındaki firmanın yerleşik olduğu ülkenin mahkemesinde dava açılması ya da icra takibinde bulunulması gereklidir. Yurtdışı alacakların dönem sonu değerlemesi nedeniyle oluşacak kur farkları da aynı işleme tabi tutularak karşılık ayrılabilir. Dava açma ya da icra takibi işlemi alacağın şüpheli hale geldiği yılın sonuna dek yapılmalıdır.

32- Değeri Düşen Stoklar
Değeri düşen stoklar varsa emsal bedelle değerlenerek karşılık ayrılabilir ve gider yazılabilir. Bu konuda vergi dairesi tespiti yaptırılır. Ancak bu işlemlerden kurtulmak isteniyorsa bu stoklar satılarak aradaki fark zarar yazılır.

33- Demirbaşlar Arasındaki Kullanılmayan,Kırılmış,Eskimiş ve Bozulmuş Değerler İçin Ne Yapılabilir?
Bunları bir liste halinde sıralayıp, her ürünün karşısına maliyet bedelini de belirtip bir dilekçe ile vergi dairesine takdir için verilebilir. Yazıya bunların hiçbir değerinin olmadığı ve kullanılmadığı da belirtilir. Takdir komisyonu kararına göre işlem yapılır.

34- Ödenmeyen SSK Primleri
Ödenmeyen SSK primleri gider kaydedilemez. İzleyen yıl ödenirse ödendiği yıl kayıtlara alınabilir.

35- Limited Şirket Ortaklarına Ödenen Ücretler
Bu ücretler gider yazılabilir. Bordro düzenlenir. Bu ödemeden GV ve DV kesintisi yapılır.

36- Limited Şirket Ortaklarının Ödedikleri Bağkur Primleri Gider Yazılır Mı?
Bu primler şahsi niteliktedir ve şirkette gider yazılamaz.

37- Sabit Değer Alışları Form BA’ya Yazılır Mı?
- Aktife kaydedilen ATİK’lerin alış faturaları, form Ba’ya dahil edilecek.Ancak mükellef olmayanlardan gider pusulası ile alınan sabit değerler form Ba’ya yazılmaz.
- Aynı şekilde sabit değer satışları da form Bs’ye dahil edilir.
- Mal alış iadeleri-satış iadeleri aynen mal alışı ve satışı gibi Ba-Bs formlarına yazılır. (VUK.Gen.Teb.No.381/4-5)  

38- E Beyannamelerin verilmesi
-Süresinde vermeyip süreden sonraki
15 gün içinde verilmesi durumunda

            -sermaye şirketlerinde ve Serbest Meslek Erbabında 400 TL.
            -İzleyen ikinci 15 gün içinde verilmesi durumunda—800 TL.
            -Her iki süre dolduktan sonra verilirse – 1600 TL.

39- LTD.Şirket Ortaklarının Kamu Alacağından Sorumluluğu
Ltd. şirket ortakları, kamu alacakları karşısında ortaklık paylarına göre sorumludur. Devirle sorumluluk kalkmaz. Ortak oldukları dönemlerden sorumlulukları sürer.

Vergi borçları için önce şirketin mal varlığına gidilir, alınamazsa ortağın mal varlığına gidilir.

40- AŞ.Ortağının Şirketin Borcundan Sorumluluğu
AŞ. ortağı yalnızca şirkete koyduğu sermaye tutarı ile sınırlı sorumludur.Şirketin borcu nedeniyle ortağın mal varlığına gidilemez.

41- İki Ortaklı Bir LTD.Şirkette Tek Ortağın Kararı İle Sermaye Artışı Yapılabilir Mi?
Yapılamaz.Çünkü sermaye artışı için ortaklar kurulu kararı zorunludur.Öteki ortak hiçbir şekilde buna yanaşmıyorsa ya da öteki ortağa ulaşılamıyorsa bu durumda mahkemeye başvurup şirketin tasfiyesi istenmelidir.

42- Yıllara Yaygın İnşaat Ve Onarım İşlerinde Kesilen GV Stopajı Ne Zaman Mahsup Edilecek?
Bu GV kesintisi 193 hesaba alınır. İş bitimine dek bu tutarlar bilanço aktifinde kalır.İş bitince kesilen tutarlar Kurumlar Vergisinden mahsup edilir.Süren işe ait hak edişlerden kesilen GV kesintileri biten iş dolayısıyla beyan edilen kurumlar vergisinden mahsup edilemez.Önemli nokta,biten işin kesintisinin yine biten işin gelirinden mahsubudur.Mahsup edilemeyen kısım kalırsa bunların diğer vergi borçlarından mahsubu ya da iadesi istenebilir.

43- Yapım İşlerinde Alt Taşeronun Yaptığı İşe Stopaj Uygulanacak Mı?
Yapım işi ana yüklenici tarafından alt yüklenicilere devredilirse alt yüklenicinin yaptığı işe ait KDV üzerinden de tevkifat yapılır.

44- Gider Pusulasında Sınır Var Mı?
Sınır yoktur. Her firma olayın mahiyetine göre bu sınırı kendi belirler. Ancak gider pusulasına malın alındığı ya da hizmetin yaptırıldığı kişinin adresi ve vatandaşlık numarası alınacaktır.

45- Yükleme,Boşaltma ve Araçtan İndirme İşi Yapan Personel Dışı Elemanlara Yapılan Ödemeler Nasıl Belgelenir?
Gider pusulası düzenlenir. Bu hamaliye işidir ve %10 stopaja tabidir.

46- İş Gezilerinde Konaklamak ve Müşterileri Konuk Etmek İçin Kiralanan Konutun Giderleri İndirilebilir Mi?
Bunlar gider yazılabilir.Ayrıca bu konutun kirası üzerinden %20 stopaj yapılacak ve beyan edilecek.(Burası işyeri sayılır)

47- Bir Şirketin Özel Bir Şahıstan İkinci El Oto Alışında KDV Stopajı ve GV Kesintisi Yapılır Mı?

Bu tür alışlarda gider pusulası ile belgeleme ve aktife kayıt yapılır.Stopaj uygulanmaz.KDV’de hesaplanmaz.

48- Özel Mülk Olan Bir Aracın Şirketçe Kiralanması
Burada kiralayan gider pusulası düzenleyerek %20 tevkifat uygulayacaktır.Ayrıca bu işlem KDV’ye tabidir.Kira bedeli üzerinden hesaplanan KDV, 2 no.lu beyanname ile beyan edilerek ödenir.             

49- Yurtdışında Ödenen –Yurtiçinde Kesinti Yoluyla Ödenen Vergiler İle Geçici Verginin Mahsup Sırası
Kurumlar Vergisi 1 no.lu Genel Tebliğine göre önce varsa yurtdışında ödenen vergiler kurumlar vergisinden     mahsup edilir.Kalan bir tutar varsa sırasıyla yurtiçinde kesinti yoluyla ödenen vergiler ve geçici vergi mahsup edilir.
Mükellefler yetersizlikden dolayı yurtdışı vergilerini mahsup edemezlerse iade olanağı yoktur.(3 yılda mahsup edebilirler) Ancak mahsup edilmeyen yurtiçinde kesinti yoluyla ödenen vergiler ile geçici vergi, ödenmiş olmaları kaydıyla iade alınabilir.

50- Geçici Vergi Mahsubunu Beyannamede Göstermiş Olan Kurumun Ayrıca İade Talebinde Bulunması Zorunlu Mu?
Burada önemli olan kurumun geçici vergisini yıl içinde ödemiş olması, bunu belgelemesi ve beyannamede göstermiş olmasıdır. Bu yapıldıktan sonra, beyannamede mahsup edilemeyen ve iadesi gereken geçici vergi olduğu açıkça görülebileceğinden ayrıca iade talebinde bulunulması zorunlu değildir.(Danıştay 4.Dairesi 15.01.2004/31)

51- Noter-Tapudan Geçen Ödemelerde Bankadan Geçme Koşulu Var Mı?
Noter ve Tapu resmi sayıldığından ayrıca bedelin bankadan geçmesine gerek yoktur.(VUK.Gen.Teb.323)

52- İdari Para Cezaları Gider Yazılabilir Mi?
İdari para cezaları gider yazılamaz.(Tah.Gen.Teb.No.442)

53- Çalınan Mal KDV’si
İşletmeye ait mallar çalınırsa bunlara ait KDV indirim konusu yapılamaz. Daha önceden indirilmişse çalınmanın olduğu ay KDV beyannamesinde hesaplanan KDV’ye eklenerek düzeltme yapılmalıdır. Ayrıca çalınan mal bedelleri de gider yazılamaz. Bunlar kanunen kabul edilmeyen giderdir.

54- Yanan Mallar ve Muhasebe
- İşyerinde çıkan yangında mallar ve makineler zarar görürse vergi dairesine durumu bildirmek gerekir.
Yanan malların tesbitini mahkemeye yaptırmak da doğru olabilir.
- Yanan ve zarar gören malların bedeli gider yazılamaz.Bunların KDV’si daha önceden indirilmişse, bu kez ters kayıtlı ödenmesi gerekir.
- Hasarlı malların maliyet bedelleri toplamı 770 hesaba gider olarak kaydedilir ve aynı tutar KKEG olarak beyannameye eklenir.
- Yanan malların saptanması için YMM raporuna gerek yoktur.
- Yanan ve hasarlı mallar sigortalı ise sonradan sigortadan alınacak tazminat gelir yazılacaktır.(Olağan dışı gelir ve karlar)

55- Faturaya Bedelsiz Olduğu Belirtilerek Eklenen Aynı Cinsten Mal
Aynı faturada satılan mal ile bedelsiz malda gönderiliyorsa (aynı cinsten olursa, yani 1 alana 1 bedelsiz anlamında) bu bir iskonto sayılır ve bedelsiz malın bedeli kadar faturada indirim yapılır, kalan tutardan matrah belirlenir.)

56- İşletmeye Dahil Araçlar Kasko Değerinden Düşük Satılabilir Mi?
Bilindiği gibi aracı dış etkilere karşı sigortalayan kasko sigortası sistemidir. Buna göre sigorta experleri aracın bir hasarı durumunda ödenecek bedeli dikkate almak amacıyla sigorta sırasında kasko değerini hesaplarlar. Bu genelde normal alım-satım değeridir. Dolayısıyla bir aracın kasko değerinden çok aşağıya satılması ve fatura edilmesi vergi dairesince takdire sevk edilmesini ve cezalı tarhiyatı gerektirir.Yani fatura kasko değerinden düzenlenerek üzerinden KDV hesaplanacaktır.  

57- Hizmet İhracı
Hizmet ihracı istisnasından yaralanmak için
- Hizmet yurtdışındaki müşteriye verilmelidir
- Fatura vb.belge yurtdışı müşteri adına olmalı
- Hizmet bedeli döviz olarak Türkiye’ye getirilmelidir
- Hizmetten yurtdışında yararlanılmalı

 http://www.ito.org.tr/wps/portal/mevzuat-bilgilendirme?WCM_GLOBAL_CONTEXT=Soru_Cevaplar